Iets gezonds

Ik zat maar weer eens alleen in een koffiezaakje achter m'n laptop net te doen alsof ik productief was en tegenover mij zat een moeder met haar kind (of gewoon een willekeurig kind, maar dat zou wel een tikkeltje vreemd zijn) en ze schoof een half stuk taart bij ’t ventje naar binnen. Dat kereltje was nauwelijks zwaarder dan mijn televisie, maar misschien is dat niet waar want ik weet ook niet precies hoe zwaar m'n televisie is en het is ook best vreemd om kinderen met televisies te vergelijken (behalve als je wilt aangeven hoeveel onzin er uit zo'n apparaat komt want dat komt er ook uit een televisie).

Maar goed, dat kleine ventje kreeg dus een half stuk taart en dat vond ik natuurlijk prima. Had (en heb) ik geen mening over. Maar toen moeder en kind het koffietentje verlieten, riep ze richting haar (waarschijnlijke) nageslacht:

En nu gaan we iets gezonds eten.

Dat is heel erg grappig. Wat ze precies bedoelde weet ik niet, maar dat ‘iets gezonds’ is de reden waarom de NOS deze week meldde dat er kinderen ondervoed zijn. Want sommige ouders staren zich blind op afzonderlijke voedingsmiddelen waardoor ze het grotere plaatje niet meer snappen en waardoor hun kinderen, waar ze ongetwijfeld heel erg veel van houden, ondervoed raken.

Als alle producten om afzonderlijke redenen zogenaamd slecht zijn, blijft er niet zoveel meer over. Losse producten gaan bestempelen als gezond of ongezond is het meest ongezonde wat je kunt doen.

Er bestaat geen gezonde producten. Misschien zijn er gezonde eetgewoonten, maar zelfs dat is complex én discutabel (want voor iedereen anders). En ook kinderarts Sandra Schrama slaat de plank mis door te stellen dat 'een patatje' hoort in een gevarieerd voedingspatroon. Het klopt dat patat op z'n tijd zorgt voor variatie, maar het betekent niet dat het per definitie hoort in een 'gevarieerd voedingspatroon'. Dat is evengoed strooien met losse voedingsmiddelen.

Het is een paradigmaprobleem. Ofzo.

Het is ook hierom dat een stukje taart aan een kind voeren niet per se gezond of ongezond is, maar het gaat er om of je dat iedere dag doet of niet en wat de context van die taart is. Zo zijn twee van mijn populairste taartrecepten erg uiteenlopend wat betreft voedingswaarde (de ene is een chocoladetaart en de ander vezelrijk en laag calorisch), maar zijn ze beide op zichzelf niet gezond of ongezond. Hoewel ieder weldenkend mens weet welke van de twee taarten in de meeste gevallen de verstandige keuze is. Maar dat kun je dus alleen zeggen als je de context kent.

Je kunt altijd testen of je een los product ongezond mag noemen door je af te vragen wat een verhongerende eilandbewoner zou kiezen.

Ook daarom is ‘iets gezonds eten’ geen verstandige opmerking.

Ik word er echt ongelofelijk moe van. Zelfs zo moe dat ik vanaf nu iedereen die afzonderlijke producten, recepten of maaltijden ‘gezond’ noemt, officieel niet meer serieus neem.

Je bent ook niet, en excuseer voor deze waardeloze analogie, direct een postbode als je een brief bij iemand door een brievenbus gooit. En je bent ook niet direct een postbode als je dat iedere dag doet. En postbodes zijn ook niet opeens geen postbodes meer als ze een dag geen brieven posten.

Gezondheid is veel te complex om als sticker op iets afzonderlijks te plakken. De claim is niet waar, onduidelijk en niet te beargumenteren. Tot het tegendeel bewezen is wil voorstellen om er maar mee te stoppen.

Ik stop met gezondheid.